Amerika’da Siyahi Olmak – Siyahiler Neden İkinci Sınıf Vatandaş Muamelesi Görüyorlar?

Irkçılık ve Temeli

Amerika’da gerçekleşen George Floyd cinayeti, ırkçılık karşıtı protestoların tırmanmasına sebep olmuştur.

Size dünyanın en ilginç kitapçığından ancak bir o kadar da dünyanın en aşağılayıcı kitapçığından bahsedicem. Bir seyahat rehberi bu… Ama bu bildiğiniz gidilmesi gereken meşhur yerleri gösteren bir seyahat kitapçığı değil. Siyahilerin rahat seyahat etmesi için hazırlanan bir kitapçık. İsmi “The Negro Motorist Green Book”- Zenci Sürücünün Yeşil Rehberi.  Bu rehber kitapçıkta siyahilerin gidebileceği otellerin, restorantların, otomotiv şirketlerinin, berberlerin, alışveriş merkezlerinin, güzellik salonlarının, kulüplerin ve daha aklınıza gelebilecek ne varsa. Bir insan hayatını idame ettirmek için bulunması gereken her yerin bir listesi. Tabi sadece siyahilerin gidebileceği yerlerin listesi. Eğer haricinde bir yere girerlerse veya giderlerse ceza uygulanıyor.

Peki bu ayrıştırıcı kitapçığın hikayesi ve perde arkasında yatan psikolojik tarihi background neydi? Bu kitapçık Victor Hugo Green isminde New Yorklu bir postacı tarafından yazıldı. Soyadından da anlaşılacağı üzere kitapta ismini postacının Green soyadından aldı. Kitapçık 1936 yılında basılıyor.

Green Book Kitap ve Filmi

Türkçesi Yeşil Rehber olan bu kitapçıkta; oteller, restoranlar, barlar ve mola yerleri listeleniyordu. Rehberin yazarı Victor Green’e göre liste “Siyahi gezginlerin, zorluklar ve rahatsızlıklar yaşamasını önleyecek bilgiler ” veriyordu. Tarihi kaynaklarda ise bu kitap siyahilerin kutsal kitabı gibiydi diye yazıyor. Her yıl binlerce kişi satınaldı.

Peki bu kitaba niye bu kadar rağbet edildi ve bu rehbere neden ihtiyaç duyulmuştu. Bunu anlamak için Amerika tarihinde bir yolculuk yapmak gerekir. Bugün ABD’ye Work and Travel ile giden Türk öğrenciler de bilir ki ülkede en kötü işlerde çalışmışlardır. Bu kötü işlerdeki çalışma arkadaşları ya Latin Amerikalılar ya da Afro-Amerikan yani siyahilerdir. Bir beyaz Amerikalıyı bu tür alt seviye işlerde çalışır göremezsiniz. Hatta ABD’de resmi bir form doldururken size ırkınızı sorarlar. Formda ilk sırada White yani Beyaz seçeneği vardır. Sonrasında diğer ırklar listelenir. Ve siz birini seçersiniz. Muhtemelen sizin ırkınız orada olmaz. Çünkü siz beyaz olsanız da beyaz değilsinizdir. Çünkü beyaz olmak beyaz bir tene sahip olmaktan ibaret değildir onlara göre.

Amerika’da Siyahi Ayrımı

Avrupalıların keşfettiği Yeni kıta Amerika’da ilk önce bakıra çalan ten renkleri sebebiyle yerli halk Kızılderililer ötekileştirilmiş ve katledilmiştir. Katledilen kızıldereli sayısının en az 5 milyon olduğu söylenmektedir. Daha sonra coğrafi keşiflerle Afrika’dan ucuz iş gücü kazanmak amacıyla Afrikalılar köleleştirilerek Amerika’ya getirilmiş ve hala etkileri günümüze kadar devam eden beyaz-siyah ayrımının tohumları atıldı. Siyahiler bugün resmiyette beyazlarla aynı haklara sahip gözükse de Amerika’da yaşanan George Floyd’un ırkçı bir beyaz polis tarafından öldürülmesi ayrımın hala devam ettiğinin taze bir göstergesi. Tabi Geroge Floyd ırkçılığı ilk değil Amerika’da. Çünkü amerikanın tarihi kanlı bir ırkçılık üzerine kuruludur.

Irkçılık ve Bebekler

Yıllardır süre gelen bu renk katliamının bakın çocuklar üzerinde de bir deneyi yapılmış. Şimdi size izleteceğim deneyde; çocukların karşısına beyaz ve siyahi renkte bebekler konuluyor. O bebekler hakkında çocuğa sorular soruluyor. Çocukların cevapları oldukça şaşırtıcı. İzleyelim.

Bu ayrımcılığın şiddeti öyle artıyordu ki; siyahiler insanlığa sığmayan muamelelere maruz bırakılıyorlardı. Bu ayrımcı düzenlemeler; renginin derisi koyu olan insanları otobüslerin arkasında oturmaya, trenlerde farklı vagonlarda seyahat etmeye, beyazlarla aynı yer de yemek yiyememeye, hatta aynı tuvaleti veya çeşmeyi kullanmaya bile izin vermiyordu. Amerika’da tek başına yeteneği, beyazlardan daha beyaz olan duruşu, giyinişi, parası, derisinin renginin getirdiği sınırları aşmasına yetmiyor, şiddete maruz kalmamak için de beyaz birine ihtiyaç duyuyordu.

Sonuç

Bugün belki bize çok yabancı gibi gelen bu muameleler sadece ABD’de değil dünyanın farklı ülkelerinde farklı şekillerde uygulanmaya devam ediyor. Bu insanlık dışı anlayışın vatanı, ırkı yoktur. Dünya tarihi ırkçılık çöplükleriyle doludur.

Şimdi de size kendisi de siyah olan, ırkçılığa karşı mücadele ettiği ve siyahileri bilinçlendirerek bu zulme başkaldırılmasını sağlayan Malcolm X’in bir konuşmasını izleticem.

Yani; İyi siyah veya iyi beyaz olmak gibi bir durum yoktur. İyi veya kötü insanlar vardır. İnsanların ırkları kaderleri olmamalı öyle değil mi? Zira temelde ırklar, renkler yoktur, yalnızca insanlık vardır. “Çünkü ırkçılık ideolojik bir düşünce değil aksine psikolojik bir hastalıktır.” (Malcolm X) İşte bu da kanıtı olsun.